Een incident heeft plaatsgevonden
Een incident is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en heeft geleid, had kunnen leiden of zou kunnen leiden tot schade bij de patiënt.
We spreken van een incident als er in de zorg iets niet goed is gegaan, waarbij een patiënt schade heeft opgelopen, had kunnen oplopen of kan oplopen. Deze (mogelijke) schade is een onbedoelde en/of onverwachte uitkomst van zorg: er is iets niet goed gedaan (bijvoorbeeld onvoldoende handelen volgens de richtlijn / professionele standaard). Pas als de schade ernstig of fataal is, is er sprake van een calamiteit zoals bedoeld in de wet (de Wkkgz). Voorbeelden van een incident in de mondzorg zijn:
- Het trekken van een verkeerd gebitselement;
- Een patiënt krijgt hypochloriet in het oog;
- Nabloeding als gevolg van het achterwege laten van voorzorgsmaatregelen bij een patiënt die antistollingsmedicatie gebruikt.
Als je een incident hebt meegemaakt in de praktijk, kan je je overspoeld voelen door verschillende emoties. Schuldgevoel, angst voor de gevolgen, of onzekerheid over hoe nu verder zijn volkomen normale reacties die door veel mondzorgverleners worden herkend. Hoewel deze gevoelens begrijpelijk zijn, is het juist nu belangrijk om weloverwogen te handelen.
Neem eerst even tijd om je gedachten op een rij te zetten, maar wacht niet te lang met actie ondernemen. Als het gaat om een incident dat voor de patiënt merkbare gevolgen heeft of kan hebben moet er zo snel mogelijk een gesprek met de patiënt worden gepland. Bespreek daarbij ook de mogelijkheden om de gevolgen van het incident weg te nemen of te beperken.
Ook al voelt dit spannend, uit ervaring blijkt dat patiënten juist openheid en eerlijkheid waarderen. Een direct gesprek kan veel onduidelijkheid en wantrouwen wegnemen. Tijdens dit gesprek is het essentieel om bij de feiten te blijven, eerlijk te zijn over wat er is gebeurd, betrokkenheid te tonen en goed te luisteren naar de zorgen van de patiënt. Doe geen uitspraken over aansprakelijkheid of schadevergoeding. ‘Sorry’ zeggen mag altijd.
Zorg daarbij ook voor een goede verslaglegging van het incident in het patiëntendossier, en noteer daarbij ook het tijdstip en de namen van de betrokkenen bij het incident.
Het is verstandig om direct contact op te nemen met jouw (beroeps)aansprakelijkheids-verzekeraar. Zij zijn er om je te begeleiden en kunnen waardevolle adviezen geven over de te nemen stappen. Zorg ook voor een zorgvuldige documentatie van wat er is gebeurd en welke stappen je hebt ondernomen.
Belangrijk om te onthouden is dat openheid meestal de kans op klachten en juridische procedures verkleint. Ook als er sprake is van een incident, stellen patiënten een open gesprek op prijs. Door transparant te zijn, kan het vertrouwen in de tandarts-patiëntrelatie behouden blijven. Je staat er in deze situatie niet alleen voor. Aarzel niet om steun te zoeken bij collega’s of professionele hulp in te schakelen als je daar behoefte aan hebt. Beschouw deze situatie, hoe moeilijk ook, als een leermoment dat kan bijdragen aan de verbetering van de zorg.
Zie meer informatie:
https://knmt.nl/praktijkzaken/handelen-bij-problemen/regelen-bij-incidenten
Brochure Calamiteiten Wkkgz melden aan IGJ | Brochure | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Gedragscode Openheid medische incidenten (GOMA) – De Letselschade Raad